uit Mijns Inziens, blog van EDWIN MIJNSBERGEN, gepubliceerd op 14 april 2014
(…)
Tot voor kort werden bibliotheken nauwelijks geassocieerd met FabLabs, maar daar begint verandering in te komen. Zo besteedde Library Journal in het najaar van 2012 uitgebreid aandacht aan het onderwerp, in de reeks The Makings of Maker Spaces (waarin wordt verwezen naar verschillende FabLabs in Amerikaanse bibliotheken), evenals het blog ALA TechSource, van de American Library Association. In Nederland was het Jeroen de Boer, van Bibliotheekservice Fryslân, die er recentelijk over schreef in het artikel BiblioLab: van transactie naar transformatie. Deze artikelen (zie ‘Meer lezen’) helpen je bij het begrijpen van de dwarsverbanden. Jeroen:
Een FabLab is een context waarbinnen het maken, verbeelden, spelen en experimenteren wordt bevorderd. Dit leidt tot nieuwe producten en projecten, maar ook tot nieuwe vormen van samenwerking. Vertaald naar de bibliotheek heb je het dan over een andere soort dienstverlening. Waar het nu immers hoofdzakelijk draait om transactie (in- en uitlenen van boeken, vraag en antwoord) kan het straks draaien om transformatie: de bibliotheek is een plek waar daadwerkelijk verandering optreedt in blikveld en gedachten, die kunnen leiden tot nieuwe verbindingen tussen mensen, materialen en ideeën.
Er zijn –bij mijn weten- nog geen bibliotheken in Nederland die als gastheer fungeren voor een FabLab, of die er nauw mee samenwerken. Het is evenmin zo dat er al veel discussie is over de vraag of bibliotheken dat überhaupt zouden moeten willen. Het is nog niet wat je noemt een ‘hot item’ op bibliotheekcongressen. Dat zegt echter niet zo veel. Het duurde in het verleden ook enige tijd voordat gratis internet in bibliotheken stof deed opwaaien. Of het faciliteren van game-evenementen. Het omhelzen van sociale media. Of het uitlenen van stripboeken.
Wellicht horen FabLabs niet thuis in dit rijtje, maar dat is ook niet waar het om gaat. Het gaat, zoals Jeroen stelt, om nieuwe vormen van samenwerking, en om het bedienen van de gemeenschap. De vragen die de gemeenschap stelt veranderen mee met de ontwikkelingen rondom technologie en informatie. Zo werd de vraag waar een bepaald boek is te vinden op zeker moment aangevuld met de vraag hoe je zoekt binnen een bepaalde database. Inmiddels willen mensen weten of er van die database ook een app beschikbaar is. En straks? Straks willen ze die app misschien zelf samenstellen, bijvoorbeeld met bibliotheekboeken die ze zelf in twee minuten hebben ingescand.
De huidige technologie is daar in ieder geval al prima toe in staat. Binnen FabLabs wordt gewerkt aan dit soort technologie, vanuit de open gedachte dat alle kennis gedeeld moet worden. Daar kunnen bibliotheken hun voordeel mee doen. Samenwerking met FabLabs biedt niet alleen veel mogelijkheden op het gebied van innovatie van media-educatie en de ontmoetingsfunctie; het schept ook ruimte voor nieuwe toepassingen van technologie in het gebouw en de dienstverlening. Een 3D-printer die door je publiek wordt samengesteld, in een ruimte die je als bibliotheek faciliteert, kan natuurlijk ook gebruikt worden door datzelfde publiek. Boeken uit het publieke domein die eenmaal gescand zijn, kunnen worden ontsloten worden via het web, zodat derden er ook profijt van hebben. Je kunt vele kruisbestuivingen bedenken.
(…)
Misschien past een FabLab niet bij iedere bibliotheek, maar het concept verdient het zonder meer om verkend te worden, zeker door de wat grotere bibliotheekorganisaties. Het besef dat er open gemeenschappen zijn, die technische kennis in huis hebben én die staan te popelen om samen te werken zou eigenlijk al voldoende motivatie moeten zijn. Investeren in de gemeenschap met hulp van de gemeenschap zelf: dat is toch prachtig? Het is in ieder geval een mooie kans.