Op deze blog verzamelen we alle activiteiten, publicaties en onderzoeken op het gebied van peer-to-peer in Nederlandstalig grondgebied. Voor achtergrond informatie over de P2P foundation en alle internationale activiteiten verwijzen we u naar onze andere engelstalige sites. Hier kunt u achtergrond informatie vinden over de P2P foundation en de wereldwijde betrokkenheid en activiteiten. Deze sites vindt u in het menu onder de knop “onze sites”.
Over de P2P foundation (engels)
Onze waarden en richting gevende principes
Voor een vrije, eerlijke en duurzame productiewijze en waardecreatie
Het ontstaan van op commons gerichte peer-productie heeft een nieuwe logica in het leven geroepen voor de samenwerking tussen open productieve gemeenschappen die gedeelde hulpbronnen (commons) creëren aan de hand van bijdragen, en marktgerichte entiteiten die toegevoegde waarde creëren bovenop of langs deze gedeelde commons.
Met deze tekst zetten we aan de hand van drie kernwaarden een tiental uitgangspunten op een rij gebaseerd op 10 jaar onderzoek door de P2P Foundation naar ontluikende praktijken van nieuwe entiteiten van de ethische economie. Deze activiteiten kunnen de betrokken personen voorzien in het levensonderhoud. De belangrijkste doelstelling is het creëren van nieuwe entiteiten die de traditionele bedrijfsvormen met hun winstmaximaliserende praktijken van waarde-extractie overstijgen. In plaats van extractieve kapitaalvormen hebben we generatieve vormen nodig die waarde co-creëren met en voor de commoners.
Wat de wereld, de mensheid en alle wezens die de invloed ondergaan van onze activiteiten nodig hebben, is een productiewijze en productieverhoudingen die voldoen aan de volgende kernwaarden:
- open en vrij
- eerlijk
- duurzaam
Alle onderwerpen waar we met de P2P foundation aan werken en over communiceren voldoen aan de bovenstaande drie kernwaarden.
Bij elk uitgangspunt staan een aantal links naar engelstalige documentatie over het specifieke thema. Deze links moeten vooral gezien worden als aanvullende informatie en verdieping. De onderstaande tekst biedt genoeg informatie om de algemene visie en uitgangspunten van de P2P foundation te begrijpen.
I. Open en vrij
1. Open bedrijfsmodellen
Gesloten bedrijfsmodellen zijn gebaseerd op artificiële schaarste. Hoewel kennis een niet- of zelfs anti-rivaliserend goed is waarvan de gebruikswaarde toeneemt naarmate het meer wordt gedeeld, en hoewel het in digitale vorm gemakkelijk gedeeld kan worden tegen zeer lage marginale kosten, creëren veel extractieve bedrijven opzettelijk artificiële schaarste om rente te kunnen onttrekken aan het creëren of het gebruik van gedigitaliseerde kennis. Via legale onderdrukking of technologische sabotage worden goederen die natuurlijk kunnen worden gedeeld kunstmatig schaars gemaakt om extra winsten te genereren.
Dat is hemeltergend in een context waarin technische kennis in staat is levens te redden en de planeet te helen. Het eerste uitgangspunt is daarom van ethische aard: we moeten delen wat kan worden gedeeld, en alleen marktwaarde creëren bij hulpbronnen die schaars zijn, en toegevoegde waarde creëren bovenop of langs deze commons. Open bedrijfsmodellen zijn marktstrategieën die gebaseerd zijn op de erkenning van natuurlijke overvloed en de weigering om een inkomen te genereren door die kunstmatig schaars te maken.
Voor documentatie over Open Bedrijfsmodellen zie de secties op de P2P Foundation Wiki:
https://wiki.p2pfoundation.net/Category:Business_Models
https://wiki.p2pfoundation.net/Category:Open_Company_Formats
https://wiki.p2pfoundation.net/Open_Knowledge
https://wiki.p2pfoundation.net/Category:Post-Corporate
Voor verhalen over:
Open Content: https://blog.p2pfoundation.net/category/culture-ideas/open-content
Open Models: https://blog.p2pfoundation.net/category/culture-ideas/open-models
Copyright/IP: https://blog.p2pfoundation.net/category/culture-ideas/copyright-ip
P2P Business Models: https://blog.p2pfoundation.net/category/economy-and-business/p2p-business-models
II. Eerlijk
2. Open coöperatieven
Er worden veel meer nieuwe ethische en generatieve entiteiten opgericht die meer in harmonie zijn met de uit bijdragen gecreëerde commons. De sleutel hierbij is om te kiezen voor bedrijfsvormen die toelaten dat de bijdragende commoners in hun levensonderhoud kunnen voorzien.
Vooral open coöperatieven komen hiervoor in aanmerking. Ze hebben de volgende kenmerken:
1. Ze zijn doelgericht en hebben een sociale doelstelling die verbonden is aan de creatie van gedeelde hulpbronnen
2. Ze worden beheerd volgens een multi-stakeholdermodel, waarbij iedereen betrokken wordt die beïnvloed wordt door de werkzaamheden of bijdragen levert tot de betrokken activiteit
3. Ze verbinden zich statutair en volgens hun eigen regels met de productieve gemeenschappen voor het co-creëren van commons.
4. Ze hebben organisatorisch een globale visie ten einde een tegenmacht te kunnen creëren tegenover de extractieve multinationals.
Coöperatieven zijn maar één van de potentiële vormen die commons-vriendelijke marktentiteiten kunnen aannemen. We zien ook de opkomst van meer open entiteiten zoals neo-tribale vormen of meer strak georganiseerde nieuwe modellen zoals Enspiral.org, Las Indias of de Ethos Foundation.
Voor meer informatie over open coöperatieven:
http://commonstransition.org/open-cooperativism/
http://commonstransition.org/category/subjects/open-cooperativism/
http://commonsstrategies.org/towards-an-open-co-operativism/
Voor documentatie van de P2P foundation over Open en Platform:
Coöperatieven: https://wiki.p2pfoundation.net/Category:Cooperatives
Open coöperatieven: https://wiki.p2pfoundation.net/Open_Cooperativism
Platform coöperatieven: https://wiki.p2pfoundation.net/Platform_Cooperativism
Open bedrijfsmodellen: https://wiki.p2pfoundation.net/Category:Open_Company_Formats
Voor verhalen over open coöperatieven en duurzame bedrijfsvoering:
https://blog.p2pfoundation.net/category/channels-streams/open-coops-sustainable-livelihoods
3. Open Value Accounting (“open-waarde-boekhouding”) of Contributory Accounting (“bijdragende boekhouding”)
Peer-productie is gebaseerd op vrije, gedistribueerde taken van bijdragers die werken binnen een samenwerkingsinfrastructuur gedreven door een open gemeenschap. De traditie van een baan met vaste taakbeschrijving in ruil voor een salaris is allicht niet de meest aangewezen manier om de bijdragers tot dergelijke processen te belonen. Vandaar de geboorte van de open-waarde-boekhouding of bijdragende boekhouding, een praktijk die al bestaat bij Sensorica. Het systeem bestaat erin dat elke commoner bijdragen kan leveren, ingelogd naargelang een projectnummer, en ‘karmapunten’ krijgt na een peer-evaluatie. Als er inkomsten worden gegenereerd, dan vloeien die naargelang de gewogen bijdragen, zodat elke commoner op een eerlijke manier wordt vergoed. Bijdragende boekhouding of andere gelijkaardige oplossingen zijn belangrijk om te vermijden dat enkel een beperkt aantal bijdragers die dichter bij de markt staan zich alle waarde die door een veel grotere gemeenschap werd gecreëerd, zouden toe-eigenen. Open boekhouding verzekert een transparante (her)verdeling van de waarde voor alle deelnemers.
Meer informatie over Open Value Accounting en Contributory Accounting: https://wiki.p2pfoundation.net/Category:P2P_Accounting
4. Een eerlijke verdeling van gemeenschappelijk gecreëerde waarde via CopyFair Licenties
De copyleft licenties laten iedereen toe om de noodzakelijke kenniscommons te hergebruiken, op voorwaarde dat elke verandering en elke verbetering aan dezelfde commons wordt toegevoegd. Dat is een groot voordeel, maar we mogen daarbij de noodzaak tot eerlijkheid niet uit het oog verliezen. Wanneer we overgaan tot fysieke productie die middelen vergt voor gebouwen, grondstoffen en lonen, zien we dat een dergelijke licentie de onbeperkte commerciële exploitatie van de commons door extractieve modellen in de hand werkt. We moeten dus verzekeren dat het delen van kennis behouden blijft, maar wederkerigheid vragen voor de commerciële exploitatie van de commons zodat er een gelijk speelveld ontstaat voor de economisch ethische spelers die de sociale en ecologische kosten internaliseren. Dit wordt bewerkstelligd door copyfair licenties die wederkerigheid vragen in ruil voor het recht op commercialisering, met behoud van het volledig delen van de kennis.
Commons Transition: Een introductie op Commons-Based Reciprocity Licenses: http://commonstransition.org/commons-based-reciprocity-licenses/
5. Solidariteit en verminderde levens- en werkrisico’s via commonfare-praktijken
Aangezien een van de grote gevolgen van de financiële en neoliberale globalisering de geleidelijke verzwakking van de macht van nationale staten is, bestaat er vandaag een sterke en geïntegreerde poging om de solidariteitsmechanismen, ingebed in het model van de welvaartsstaten, terug te schroeven. Zolang we de macht niet hebben om het tij te doen keren, is het noodzakelijk dat we substantiële gedistribueerde solidariteitsmechanismen opbouwen, een praktijk die we “commonvaart” (versus welvaart) kunnen noemen. Voorbeelden als het Broodfonds (Nederland), Friendsurance (Duitsland) en de “health sharing ministries” (U.S.), of coöperatieve entiteiten zoals Coopaname in Frankrijk laten nieuwe vormen van gedistribueerde solidariteit zien die kunnen worden ontwikkeld om ons te beschermen tegen levens- en werkrisico’s.
P2P Foundation documentatie over solidariteit: https://wiki.p2pfoundation.net/Category:P2P_Solidarity
Verhalen over zorg: https://blog.p2pfoundation.net/category/politics/p2p-healthcare
III. Duurzaam
6. Open en duurzame ontwerpen voor een open source circulaire economie
Productieve open gemeenschappen verzekeren maximale participatie via modulariteit en granulariteit. Omdat ze opereren in een context van gedeelde en overvloedige middelen, is de praktijk van geplande slijtage -die geen fout is maar een kenmerk van winstmaximaliserende bedrijven- volledig vreemd aan hen. Ethische ondernemersentiteiten zullen daarom deze open en duurzame modellen gebruiken en duurzame goederen en diensten produceren.
P2P Foundation documentatie over open design: https://wiki.p2pfoundation.net/Category:Design
Verhalen over open source en circulaire economie: https://blog.p2pfoundation.net/category/channels-streams/building-the-osce
7. Wederzijdse coördinatie van de productie via open aanvoerketens en open boekhouding.
Wat besluitvorming is voor planning en het prijsmechanisme voor de markt, is wederzijdse coördinatie voor de commons.
We zullen nooit komen tot een duurzame ‘circulaire economie’ waarbij de output van het ene productieproces gebruikt wordt als de input voor een ander, als we gesloten aanvoerketens gebruiken en als elke samenwerking onderworpen is aan pijnlijke onderhandelingen in een weinig transparante omgeving. Maar ondernemingscoalities die reeds onderling afhankelijk zijn door hun bijdragen aan collaboratieve commons kunnen ecosystemen van samenwerking creëren aan de hand van open aanvoerketens waarin de productieprocessen transparant worden en waarbij elke participant zijn gedrag kan aanpassen gebaseerd op de beschikbare kennis binnen het netwerk. Overproductie doet zich niet voor wanneer de werkelijke productie van het netwerk algemene kennis wordt.
P2P Foundation documentatie over Mutual Coordination: https://wiki.p2pfoundation.net/Category:Mutual_Coordination
8. Cosmo-lokalisering
Als het licht is, is het globaal, als het zwaar is, is het lokaal: dit is het nieuwe principe van commons gebaseerde peer-productie, waarbij kennis wereldwijd wordt gedeeld maar de productie kan plaatsvinden op basis van de vraag en gebaseerd op werkelijke noden via een netwerk van gedistribueerde co-working ateliers en microfabrieken. Sommige studies hebben aangetoond dat tot tweederde van de grondstoffen en energie niet naar de productie gaan, maar naar transport. Dit is duidelijk onhoudbaar. Een terugkeer naar plaatselijke productie via herlocalisering is een voorwaarde sine qua non voor de overgang naar duurzame productie.
Over Cosmo-lokalisering: https://blog.p2pfoundation.net/cosmo-localism-futures-material-production/2016/06/01
In ons P2P Lab zijn de volgende artikelen te vinden:
1 Article 1 [2015] “Design global, manufacture local: Exploring the contours of an emerging productive model”. http://www.p2plab.gr/en/wp-content/uploads/2015/09/Futures.pdf
2 Article 2 [2015] “Towards a political ecology of the digital economy: Socio-environmental implications of two competing value models”. http://www.p2plab.gr/en/wp-content/uploads/2015/09/Env-Innov-and-Soc-Trans.pdf
P2P Foundation documentatie over duurzame productie: https://wiki.p2pfoundation.net/Category:Sustainable_Manufacturing
9. Mutualiseren van fysieke infrastructuur
Platformcoöperatieven, datacoöperatieven en fairshare-vormen van gedistribueerde eigendom kunnen worden aangewend om samen de productie-infrastructuur te bezitten.
De misplaatste term deeleconomie voor platformen als Airbnb en Uber toont niettemin het potentieel aan van middelen die anders niet zouden worden gebruikt. Co-working, skill-sharing, ride-sharing zijn voorbeelden van de vele manieren waarop we middelen kunnen delen en hergebruiken om de thermodynamische efficiëntie van onze consumptie dramatisch te verhogen.
In de juiste context van co-eigendom en co-governance, kan een echte deeleconomie gigantische voordelen opleveren op het vlak van een verminderd gebruik van hulpbronnen. Onze productiemiddelen, inclusief machines, kunnen gemutualiseerd worden, in gezamenlijk eigendom, van al degenen die de waarde creëren.
P2P Foundation documentatie over delen: https://wiki.p2pfoundation.net/Category:Sharing
Verhalen over delen: https://blog.p2pfoundation.net/category/commons/sharing
10. Generatief kapitaal mutualiseren
Generatieve kapitaalvormen kunnen niet steunen op een extractief geldaanbod dat gebaseerd is op samengestelde interest verschuldigd aan extractieve banken. We moeten af van de 38% rente die in alle goederen en diensten vervat is en ons geldsysteem veranderen, en gebruik maken van gemutualiseerde kredietsystemen.
Over kapitaal voor de commons: http://commonstransition.org/progressive-philanthropy-needs-spur-system-change/
Rapport over de transformatie naar een nieuw financieel systeem: http://commonsstrategies.org/democratic-money-and-capital-for-the-commons-2/
Verhalen over P2P geld: https://blog.p2pfoundation.net/category/economy-and-business/p2p-money
Wat de wereld nodig heeft om de leefomgeving zoals we die kennen voor mensen in stand te houden is holistische benadering die de bovenstaande principes gebaseerd op vrijheid, eerlijkheid en duurzaamheid toepast. We kunnen het ons niet veroorloven om te wachten. Aan het werk!
Originele tekst: Michel Bauwens
Vertaling: Jean Lievens
Adaptatie voor her-publicatie: Walter Dresscher