In De Wereld Morgen , in Zeronaut en op deze blog (een paar artikels naar beneden scrollen) verscheen een artikel van Dominique Willaert met zeer interessante kritiek op de P2P-economie.

Helaas zijn er enkele misvattingen in geslopen, die ik hierbij wil rechtzetten. Alvorens meer uitgebreid te antwoorden op de tekst van Dominique, wil ik hem om te beginnen toch enkele vragen stellen:

1) kan Dominique één citaat geven waarin Michel Bauwens of ikzelf beweren dat we tegen de welvaartsstaat zijn?

2) En kan hij de bewering dat wij vinden dat een regulerende overheid niet langer noodzakelijk is aantonen met feiten?

Er staan nog andere beweringen in die onze visie niet of verstoord weergeven, maar ik wil me hier beperken tot een eerste reactie.

Basisinkomen

1) In ons boek “De Wereld Redden” wordt bijzonder weinig aandacht geschonken aan het basisinkomen, een punt dat verschillende keren naar voor werd gebracht door critici. Welnu, dat is juist, maar het boek gaat daar niet over, en daarom heb ik er ook geen verdere vragen over gesteld (ter herinnering: het boek is een lang interview dat ik had met Michel Bauwens, verspreid over twaalf Skype-gesprekken). Het boek gaat in essentie over de ontwikkeling van een nieuwe productiewijze (uiteraard binnen het kapitalisme), dat echter (nog) niet op eigen poten kan staan. Om dat te verwezenlijken, hebben we een hele reeks concrete voorstellen en werken we samen met organisaties die in de praktijk aan de weg timmeren, zoals de Open Coöperatieve van Catalonië.

2) Zowel Michel als ikzelf hebben twijfels geuit over de haalbaarheid van het basisinkomen. We pleiten voor een transitie-inkomen voor mensen die bijdragen tot de gemeengoedeconomie, dit als overgangsmaatregel. Nochtans wordt in het hele artikel van Dominique Willaert de P2P economie en het basisinkomen in één zak gestopt.

Religie?

3) We zijn geen “believers” in de P2P economie: ze bestaat en ontwikkelt zich aan een razend tempo. We zijn dus “vaststellers”.

4) Over die ontwikkelingen staan meer dan 20.000 artikels in de wiki van de P2P Foundation. Het bestuderen van al die ontwikkelingen kan je dan ook niet bestempelen als een “geloof”. Bovendien geven we nergens een blauwdruk van de toekomstige P2P-economie. In ons boek “De Wereld Redden” schetst Michel Bauwens vier ontwikkelingen (en daaraan gekoppelde toekomstscenario’s), waarbij wij de kant kiezen van de P2P-initiatieven met een sociaal doel, zowel lokaal als mondiaal. Deze bestuderen we niet alleen, maar propageren we ook. Tegelijk bekritiseren we de winstgerichte initiatieven zoals Uber en Airbnb, met name omdat deze netarchische kapitalistische bedrijven sociale verworvenheden op de helling zetten. We houden dus wel degelijk rekening met de klassennatuur van de samenleving en ontkennen nergens sociale strijd. We proberen zo wetenschappelijk mogelijk te werk te gaan, kortom, het tegenovergestelde van een religie.

Post-kapitalisme

5) De baseline van “De Wereld Redden” is “met P2P naar een postkapitalistische samenleving.” De zin “Het debat rond P2P-economie en het basisinkomen moet gekoppeld worden aan de vraag of we het vanuit een post-kapitalistisch perspectief durven voeren”. Sta me toe dit een bijzonder vreemde opmerking te vinden.

6) Zowel in het boek als in lezingen tonen we ons fervente tegenstanders van de Nederlandse participatiesamenleving of de Big Society. Dus nee, dat is niet hoe we de P2P-economie zien.

7) Onze stelling is dat we evolueren van een kapitalistische economie gebaseerd op Arbeid en Kapitaal en een daarbij horende arbeidsverdeling naar een P2P economie gebaseerd op de commons en een daarbij horende vrije taakverdeling. Binnen het huidige kapitalistische kader heeft deze tendens bijzonder destructieve kanten, zoals de Ubers en Mechanical Turks van deze wereld overduidelijk laten zien. Hoe we een inkomen kunnen verwerven uit deze activiteiten (en de commonseconomie onafhankelijk kunnen maken van het kapitalisme, net zoals de kapitalisten destijds hun economie wilden bevrijden van het feodale juk), is inderdaad een cruciale kwestie. We hebben daar voorstellen over, zoals de oprichting van open, solidaire coöperatieven en de vorming van een coalitie van ethische bedrijven rond de commons (coöperatieven, fairtradeorganisaties, ngo’s, non-profits, sociale ondernemers)… Voor meer uitleg verwijs ik naar een recent interview met Michel Bauwens in de OBS (weliswaar in het Frans)

Voor de rest stelt Dominique heel wat pertinente en interessante vragen, ook vragen waarop het onmogelijk is om vandaag al een antwoord te geven, tenzij hij een blauwdruk verwacht van een toekomstige P2P-maatschappij op wereldvlak. Welnu, die hebben we niet, hoewel we toch al een idee kunnen hebben op basis van bestaande praktijken op microschaal over hoe zo’n wereld er zou kunnen uitzien. Dat is meer dan Karl Marx destijds kon doen (niet dat we ons aan hem willen meten, maar alleen om te zeggen dat je van ons niet meer mag verwachten dan van Marx destijds). Marx heeft heel veel over het kapitalisme en de arbeidersklasse geschreven, maar nauwelijks iets over hoe de toekomstige socialistische maatschappij er zou (moeten) uitzien (behalve in vage algemeenheden en enkele utopische frasen over het communisme als ‘laatste stadium’ in de menselijke ontwikkeling)…

De sociaal-democratische massapartijen die de basis hebben gelegd voor de welvaartsstaat zijn pas na zijn dood van de grond gekomen overigens, maar dat is een ander verhaal…

Leave A Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *